Sophie Timmer
14 mei 2022, 10:30 • 6 minuten leestijd
Ooit was Peelo een gehucht aan een belangrijke doorgangsweg. Met ruim zeventig boerderijen, een ijsbaan, een café en veel gemeenschapszin. Wat rest is geschiedenis en een heleboel herinneringen. Daar komt binnenkort een boek over uit en ook wordt er een reünie georganiseerd.
"Ik ben in Peelo geboren, in 1959. Peelo 15. Toen was het nog een gehuchtje aan de buitenkant van Assen, met zo'n 75 boerderijen en huizen. Inmiddels is het de grootste nieuwbouwwijk van Noord-Nederland." Aan het woord is Boele Geerts, als boerenzoon geboren in Peelo. Boeren zijn er niet meer in Peelo. Wel huizen, heel veel huizen. Geerts is, samen met Tjitske Woud-Van Bon, een van de drijvende krachten van het op handen zijnde boek over Peelo dat in juni uitkomt.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Je zag de stad aankomen: er stonden opeens drie flats aan de rand van Assen. Dat was dus heel erg duidelijk: oei, Assen komt eraan.
Geboren aan 'het zwarte weggie'
Nog zo'n echte Peeler is Tjitske Woud-Van Bon: "Een echte. Ik ben geboren aan het zwarte weggie, dat was een zijweg aan de doorgaande weg in Peelo. De meeste mensen kennen het omdat de ijsbaan daar is. Die is er nog steeds. En dat is heel bijzonder; zo'n grote, groene oppervlakte midden in een woonwijk."
Ze vertelt: "Assen hield in onze beleving op waar de stoep stopte: waar nu de Aldi is, aan het eind van de Groningerstraat. Daar begon het agrarisch gebied en had je de doorgaande weg van Assen naar Groningen, in de volksmond de Rijksweg, de Rijksstraatweg. De A28 kwam pas veel later. Er lagen gewoon zandpaden links en rechts en die hadden geen naam. Alle huizen in Peelo hadden als woonadres 'Peelo': Peelo 27 of Peelo 54 lagen een heel eind uit elkaar en om het gemakkelijker te maken werden die paden genoemd naar de boerderijen die eraan stonden: Bremerslaantje, Pieterslaantje... Eén was afwijkend, dat was de Marsdijk, de weg tussen Loon en Peelo. Als een van de eerste verhard, die weg had ook echt de naam Marsdijk, waar nu de woonwijk naar vernoemd is."
Het is ontzettend snel gegaan. In één mensenleven verdwenen tientallen boerderijen en verrees vanaf de jaren 70 een enorme woonwijk met nóg een woonwijk ernaast. Tjitske Woud-van Bon: "Eerst was er nog sprake van dat aan de andere kant van Assen nieuwbouw zou komen, maar om wat voor reden dan ook - politiek waarschijnlijk - kwam Peelo in beeld. Voor de boeren was dat wel een dingetje, want moest je nou nog verder gaan uitbreiden? Je zag de stad aankomen: er stonden opeens drie flats aan de rand van Assen. Dat was dus heel erg duidelijk: oei, Assen komt eraan."
(Tekst gaat verder onder de foto)
De huizen waar wij geboren zijn en lang geleefd hebben, zijn allemaal afgebroken.
'Alles wat aan mijn jeugd herinnert is nu weg'
Boele Geerts: "Wij en de familie Ten Brink en Bakker zijn de enige overgebleven boeren. De familie Bakker verhuisde in 1965 naar Flevoland en de familie Brink ging naar Ubbena. In Taarlo is onze boerderij kunnen blijven bestaan. In de jaren 70 werd de Peeler Es opgekocht, eerst door projectontwikkelaars en later bemoeide de gemeente zich ermee. De meeste boeren zijn ook wel gecompenseerd en voor redelijke bedragen uitgekocht. De meesten hielden dan op te boeren. Wij niet, wij moesten verder."
(Tekst gaat verder onder de foto)
"De noordkant van Peelo viel nog in de ruilverkaveling Vries. Omdat daar ook de gemeente Assen ophield. Maar in 1998, met de gemeentelijk herindeling, kwamen Rhee en Ubbena bij Assen. De expansiedrang was toen heel groot. Er is daar voorkeursrecht opgelegd en toen is dat hele gebied aangekocht, dat nu het Messchenveld heet. Het industrieterrein. Toen was eigenlijk het feitelijke Peelo-gebied weg. Vanaf 2004 was er geen landbouwgrond meer in Peelo."
Deed dat pijn? Geerts: "Ja, ergens wel, want in 2007 werd de weg verbreed en werden de huizen waar wij geboren zijn en lang geleefd hebben, allemaal afgebroken. Mijn vader zei altijd: 'Alles wat aan mijn jeugd herinnert, is nu weg'." Je herkent het ook niet meer terug? "Nee, want het café is in 2007 afgebrand, met een van de oudste boerderijen. Dat is dan later wel hersteld, maar dat weten alleen kenners", aldus Boele Geerts.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Geen school of kerk, wel ijsbaan en café
Wat een dorp vaak verbindt, is een school of een kerk. In Peelo waren dat de ijsbaan en het café. Zodra dat laatste aan bod komt, worden Geerts en Woud-Van Bon pas echt enthousiast. Tjitske Woud-Van Bon: "Daar hebben we allemaal voetstappen staan en mooie herinneringen liggen." Boele Geerts vult aan: "Café Boelens en later Bar Peelo, dat was een begrip. Vroeger was het dorpscafé Boelens, en dat was onder meer bekend van 'Peelo danst weer', vlak na de oorlog. Er was van alles te doen, de familie Boelens organiseerde veel. Ook het traditionele zomerfeest, dat je in veel Noord-Drentse dorpen had, met een draaimolen en een schiettent. Daar hebben we als jeugd heel goede herinneringen aan."
Was Peelo groot genoeg om verkering te krijgen? Daar hoefde niemand zich zorgen om te maken, volgens Woud-Van Bon: "Ja, hoor, er werd veel binnen het dorp verkeerd", lacht ze. De aan de Rijksweg gelegen horeca had ook baat bij het vele verkeer. Boele Geerts: "Dat was in die tijd geweldig, want het café was ook een soort wegrestaurant. 's Morgens vroeg kwamen er al chauffeurs voor koffie en uitsmijters. Later werd het een andersoortig café. Toen kwam de discotijd in de jaren 70. En de functie van die Rijksstraatweg was weg."
Minder rooskleurig: "Die Rijksstraatweg was een van de drukste straten van Noord-Nederland, voor de A28 ging alle verkeer van Noord-Nederland daarlangs. Wat mij altijd heel erg is bijgebleven, zijn de verschrikkelijke ongelukken die er gebeurden. Elk jaar was er wel een dodelijk ongeluk. Tot de A28 er kwam, toen was dat afgelopen", aldus Boele Geerts.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Van Marsdijk naar het centrum is net zo ver. Maar voor mijn gevoel was het vroeger verder.
'Assen was vroeger verder weg'
De werkgroep Oud Peelo maakte een boek over het Peelo dat nu weg is. Het wordt 11 juni gepresenteerd, tegelijk met een reünie voor oud-Peelers. Kijken de makers met weemoed terug naar een wereld die weg is? Tjitske Woud-Van Bon: "Nee, maar het was een goeie tijd. Als kind was het fantastisch om op een boerderij op te groeien, bijvoorbeeld als het hooi werd binnengehaald. Maar als kind lag Assen best wel op een afstand. Ja, als je nu achterin Marsdijk woont en je moet naar het centrum is het net zo ver hoor. Alleen toen reden we door een heel donker stuk. Voor mijn gevoel was het vroeger veel verder weg."
Het hele gesprek met Boele Geerts en Tjitske Woud-Van Bon wordt morgenmiddag uitgezonden in het Radio Drenthe-programma Drenthe Toen. De uitzending is daarna terug te luisteren via Programma Gemist op onze website. Oud Peelo is te volgen via Facebook.
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of video via WhatsApp of mail naar redactie@rtvdrenthe.nl